Azərbaycanda narkotiklə bağlı saxlanılan şəxs sübutları udmağa çalışdı, xəstəxanada vəfat etdi
İyunun 20-də Bakıda 31 yaşlı Allahverdi Rəsulov hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən narkotik vasitələrin qanunsuz dövriyyəsində şübhəli bilinərək saxlanılıb. “Qafqazinfo”nun yayımladığı məlumata əsasən, Rəsulov saxlanılarkən üzərindəki narkotik bükümlərini udmağa cəhd edib. Hadisədən sonra halı pisləşən şəxs xəstəxanaya aparılıb və göstərilən tibbi müdaxilələrə baxmayaraq, həyatını itirib.
Onun ölümü ilə bağlı rəsmi instansiyalar tərəfindən araşdırma başladılıb. Lakin hadisənin təfərrüatları və Rəsulova göstərilən tibbi yardımın detalları ictimaiyyətə açıqlanmayıb.
Hadisə ilə bağlı yayımlanan mediada dil problemi
Məsələni işıqlandıran bəzi media orqanları başlıqlarda “kuryoz addım”, “narkoman idi” və ya “dəfələrlə məhkum olunmuşdu” kimi ifadələrdən istifadə ediblər. Bu cür dil hadisənin ciddiyyətini və insan hüquqları ilə bağlı doğurduğu sualları kölgədə qoyur, əvəzində hadisəni ironik və məsuliyyətsiz bir prizmadan təqdim edir.
Peşəkar jurnalist etikasına görə, insan həyatı ilə nəticələnmiş hadisələrdə neytral və empatik yanaşma tələb olunur. Şəxsin keçmiş məhkumluğu və ya maddə istifadəsi onun yaşamaq hüququnu dəyərsizləşdirməməlidir.
Overdose hallarında yardım sistemi mövcuddurmu?
Allahverdi Rəsulovun narkotik bükümlərini udmağa çalışması müstəqil ekspertlər tərəfindən yardım sisteminin olmamasının birbaşa nəticəsi kimi qiymətləndirilir. Qonşu ölkələrdə opioid overdose halları üçün həyat qurtaran Nalokson dərmanı geniş istifadə olunduğu halda, Azərbaycanda bu dərman nə təcili tibbi yardımın standart protokolunda mövcuddur, nə də əhaliyə əlçatan vəziyyətdədir.
Bundan əlavə, hüquq-mühafizə orqanları ilə qarşılaşan şəxslərin tibbi yardım almaq hüququnun necə qorunduğu da sual altındadır. Hazırda ölkədə overdose halları üçün nə maarifləndirmə, nə də insan yönümlü tibbi yanaşma təmin olunur.
Yardım yoxsa cəza: Sistem niyə insanları ölümlə baş-başa qoyur?
Ekspertlər bildirirlər ki, bu cür hadisələr artıq istisna deyil — ölümlə nəticələnən oxşar halların sayı artmaqdadır. Yardım sisteminin olmaması, stiqmatizasiya və qorxu atmosferi insanları həyatlarını riskə atmağa məcbur edir. Azərbaycanda narkotik maddə istifadəsinə yanaşma isə hələ də ictimai sağlamlıq deyil, cinayət və təhlükəsizlik problemi kimi qurulub.
Mövcud hüquq və səhiyyə sistemi yardım axtaran şəxsləri qorumaq əvəzinə, onları cəza və ifşa riski ilə üz-üzə qoyur. Bu, insanları ölümə aparan panik davranışlara sürükləyir — Rəsulovun sübutları udmağa çalışması da bu qorxunun göstəricisidir.
Allahverdi Rəsulovun faciəsi, yardımsızlığın və sistemin yaratdığı təkrarlanan nəticələrdən yalnız biridir — və bu halların qarşısını almaq üçün hələ də dəyişmək mümkündür.
Nəticə
31 yaşlı bir insan – kömək istəmək və ya təhlükəsiz şəkildə təslim olmaq əvəzinə – sübutları udmağa çalışaraq həyatını itirdi. Hadisənin arxasında gizlənən səbəb yalnız maddənin təsiri deyil, yardıma çıxışın yoxluğu və sistematik qorxudur.
Əgər bu hadisələr “kuryoz” deyil, ciddi sistem böhranı kimi dəyərləndirilməzsə, Azərbaycanda bənzər ölümlərin qarşısını almaq mümkün olmayacaq.
Analitik əlavə: Bu xəbərdən nə öyrənirik?
1. Başlıq və təqdimat: Sensasiya tonu
“Kuryoz addım atıb”
- Hadisəni ironik və əyləncəli göstərir. Ölüm hadisəsi ciddi məsələdir və bu cür dil ictimai empatiyanı azaldır, hadisəni kiçildir.
2. Hadisənin təqdimatı: Kontekst çatışmazlığı
“Narkotik bükümlərini udaraq sübutları gizlətməyə çalışıb.”
- Amma: Niyə belə bir addım atdı? Yardım ala bilərdimi? Qorxduğu nə idi? Bu suallar verilmədiyi üçün məsuliyyət insana yüklənir, sistem görünməz qalır.
3. Tibbi müdaxilə: Qeyri-şəffaflıq
“Tibbi müdaxilələrə baxmayaraq ölüb.”
- Hər hansı tibbi müdaxilənin detalları, zamanı və effektivliyi açıqlanmır. Halbuki bu, ölüm səbəbinin müəyyən olunmasında əsasdır.
4. Keçmişin vurğulanması: Stiqmatizasiya
“Narkotik aludəçisi imiş, əvvəllər məhkum olunmuşdu.”
- Bu informasiya oxucuda şəxsin ölümünə “layiq” olduğu təəssüratı yarada bilər. Halbuki keçmiş cinayət və ya asılılıq statusu yaşamaq hüququnun əsasını dəyişmir.
5. Araşdırma qeyd olunur: Stereotipik sonluq
“Faktla bağlı araşdırma aparılır.”
- Azərbaycanda bu cür cümlələr çox vaxt hadisənin üstünün örtülməsi üçün istifadə olunur. Media real nəzarət rolunu üzərinə götürməlidir.
Qeyd: Onlar Əylənir Media olaraq biz narkotik vasitələrin yayılmasını, təbliğini və ya bu halların cəzasız qalmasını heç bir şəkildə dəstəkləmirik. Məqsədimiz bu sahədə insan hüquqları pozuntularını işıqlandırmaq, bu mövzularda medianın istifadə etdiyi stiqmatizəedici dilə qarşı çıxmaq və yardıma çıxışı gücləndirməkdir.