1998-ci ildən etibarən bu gün, 18 iyun, Azərbaycanda İnsan Hüquqları Günü kimi qeyd olunur. Lakin mövcud hüquqi çərçivə ilə gündəlik reallıqlar arasında ciddi uçurum qalmaqdadır. Dövlət bu sahədə beynəlxalq sənədlərə qoşularaq öhdəliklər götürsə də, bu öhdəliklərin yerli səviyyədə həyata keçirilməsi ciddi problemlərlə müşahidə olunur.
Sərbəst toplaşmaq, ifadə azadlığı, birləşmək hüququ, məhkəmə müstəqilliyi kimi əsas azadlıqlar ya məhdudlaşdırılır, ya da yalnız seçici şəkildə tətbiq edilir.
Son illərdə jurnalist və fəalların həbsi adi hala çevrilib. Xüsusilə insan hüquqları, korrupsiya və hökumətə tənqidi mövzuları işıqlandıran jurnalistlər davamlı təqib və təzyiqlə üzləşirlər. Hüquq müdafiəçiləri, feminist təşəbbüslər və LGBTQ+ fəallar isə sistematik olaraq nəzarət altında saxlanılır və ictimai səviyyədə hədəf alınır.
Hüquq müdafiəsi sahəsindəki vəziyyətin ölçülə bilən göstəricilərindən biri də Azərbaycanın ILGA-Europe təşkilatının “Rainbow Europe” indeksində artıq neçə ildir ki, sonuncu yerdə qərarlaşmasıdır. Bu nəticə ölkədə LGBTQ+ şəxslərin hüquqlarının qanuni şəkildə tanınmaması və müdafiə olunmaması ilə izah olunur.
Hazırkı mənzərə göstərir ki, İnsan Hüquqları Günü Azərbaycanda hüquqi sənədlərlə real həyat arasındakı fərqi xatırlatmaq üçün mühüm fürsətdir. Hüquq yalnız bəyanat mövzusu deyil — o, gündəlik həyatda təmin edilməli və hər kəs üçün bərabər şəkildə əlçatan olmalıdır.
Onlar Əylənir komandası olaraq bu günün yalnız xatırlanacaq yox, dəyişiklik tələb edəcək bir gün olduğuna əminik.
